عرق زیره

یکی از خوشبو ترین و خوش طعم ترین گیاهان دارویی که در هر خانه به عنوان ادویه استفاده می شود، زیره است، این گیاه که بیشتر ایرانیان در منازل خود از آن استفاده و آن را جزء یکی از سوغاتی های شهر کرمان می دانند، به عنوان ضد نفخ و توصیه مادر بزرگ ها استفاده می شود، در این مقاله قصد داریم در مورد زیره این دانه ریز و شگفت انگیز نکات جذابی را بیان کنیم.

زیره چیست ؟

زیره گیاهی علفی یکساله به ارتفاع 15 تا 50 سانتی متر از تیره چتریان و راسته کرفس سانان با ریشه ای باریک و بلند به رنگ سبز و ساقه ای صاف و دارای منشعبات مختلف با برگ هایی شفاف، بی کرک و گل های کوچک به رنگ های صورتی و سفید و میوه ای کوچک به طول 6 میلی متر و عاری از هرگونه کرک و تار به رنگ زرد تیره یا خرمایی مایل به سبز یا خاکستری می باشد.این گیاه 2000 سال قبل از میلاد مسیح در کاوش های باستانی سوریه و در جستجوهای باستان شناسی مصر پیدا شده است. و خواستگاه اصلی این گیاه بومی شمال مصر و سواحل نیل بوده ،در قرون وسطی در مالت و اسپانیا این گیاه کشت و به وسیله استعمارگران پرتغالی و اسپانیایی به آمریکا و دیگر کشورها معرفی شد،و برای اولین بار در ایران و مدیترانه کشت شد. اما در حال حاضر این گیاه ریز پرخاصیت در کشورهای ترکیه، مصر، مراکش، شیلی، تاجیکستان، ازبکستان، هند،عربستان، سوریه ،چین و ایران در شهرهای سبزوار، مشهد، کرمان، صالح آباد تهران،خراسان، سمنان، سرخه، دامغان، شمال شرق گلستان و علی آباد به صورت خودرو و در بعضی مناطق کشت می شود.در جهان دو نوع زیره به نام های سبز و سیاه وجود دارد. زیره به نام های جیرا، کرویا، کراویه، سنوت، کمون، زیره اروپایی، زیره کوهی، زیره کرمانی، کمون ارمنی،زیره ایرانی، شاه زیره و کومین شناخته می شود. در ادامه شما را با انواع زیره و تفاوت آن آشنا می کنم.

انواع زیره :

یکی از ادویه های معطر که در طبیعت به دو صورت سبز و سیاه یافت می شود. در آشپزی و پزشکی کاربرد زیادی دارد. در ادامه به بررسی تفاوت زیره سبز و سیاه می پردازیم ؛

تفاوت زیره سبز و سیاه :

با وجود شباهت ظاهری زیره سیاه و سبز اما این دو گونه از زیره از نظر ترکیبات، رنگ، اسانس، جنس با یکدیگر تفاوت های عمده ای دارند که عبارتند از ؛

زیره سیاه :

همانطور که از نام زیره سیاه پیداست ،دارای رنگی سیاه و باریک و دارای عطر زیاد و طبع بسیار گرم و خشک و یک داروی سنتی برای رفع سوء هاضمه،دل پیچه های کودکان و بزرگسالان، رفع انگل معده و روده،تنگی نفس،سکسکه نفخی،دفع بادهای مثانه وکلیه،ضد گرگرفتگی دوران قاعدگی، تقویت کننده بدن، چاق کننده،تقویت معده، تقویت سیستم گوارش و بی اشتهایی کاربرد دارد. زیره سیاه یا زیره کوهی از سوغاتی های کرمان می باشد و گاهی به زیره کرمانی شناخته می شود. که بیشتردر مناطق کوهستانی و به صورت خودرو رشد و دارای مقادیر زیادی فیبر است. این فیبر موجب کاهش اشتهاء و افزایش متابولیسم بدن کمک کرده و وزن و چربی بدن را کاهش می دهد.

 زایمان، شیر افزا،تقویت میل جنسی، تقویت معده و روده، دفع انگل های معده، کاهش وزن،کاهش دردهای قاعدگی و کاهش اشتهاء استفاده می شود.

 طرز تهیه ادویه چهار زیره :

 برای تهیه این ادویه کافیست زیره سبز، زیره سیاه، بادیان و تخم شوید را از عطاری ها خریداری کرده و بعد از تمیز کردن آسیاب نمایید و به نسبت مساوی ترکیب و در یک ظرف شیشه ای تمیز و دربسته در جای تاریک و بدون رطوبت (کابینت) نگهداری نمایید.

آشنایای با خواص زیره :

به دلیل وجود ترکیبات خاص و منحصر به فرد در زیره از این گیاه شگفت انگیز برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود، در ادامه از خواص زیره برای درمان بیماری ها نامبرده می شود.

درمان مشکلات معده و گوارش با زیره:

کاهش نفخ، دل درد و سوء هاضمه از رایج ترین مشکلات دستگاه گوارش می باشد.زیره موجب دفع گازهای شکمی،بهبود ترشح آنزیم های گوارشی، تسریع سرعت هضم،آزاد شدن صفرا از کبد،تحریک کبد، هضم چربی و رفع یبوست کمک زیادی می کند.

کاهش کلسترول خون با زیره :

 از جمله گیاهان و ادویه هایی که در کاهش کلسترول بدن تاثیر بسزایی دارد، زیره است. طبق مطالعات انجام شده مصرف روزانه 3 گرم پودر زیره منجر به کاهش سطح کلسترول، تری گلیسیرید و کاهش لیپوپروتئین می شود.افرادی که از پودر زیره استفاده می کنند، دارای مقادیر زیادی کلسترول خوب یا لیپوپروتئین با چگالی بالا در بدنشان هستند.فیبر و پتاسیم موجود در زیره باعث کاهش کلسترول خون می شود.

کاهش قند خون :

طبق تحقیقاتی که در سال 2020 انجام شد، محققان به این نتیجه رسیدند که مصرف زیره به مدت 8 هفته موجب کاهش چشمگیر سطح قند خون، انسولین موجود در هموگلوبین شده و زیره مدیریت عالی در دیابت داشته و هیپوگلیسمی را کاهش داده و سطح گلوکز در ادرار افرادی که زیره مصرف می کنند از سطح معمول بیشتر است.توصیه می کنم افراد دیابتی زیره را در رژیم خود بگنجانند.البته چون زیره موجب افت قند خون می شود، حتما افراد دیابتی از مصرف آن با داروهای دیابت و مقادیر بالا خودداری کنند.

درمان مشکلات عصبی با زیره :

 زیره این گیاه ریز و پرخاصیت حاوی مقادیر بالای آنتی اکسیدان می باشد، که به بدن در کنترل استرس کمک زیادی کرده، تعداد زیادی از افراد در بعضی مواقع دچار بی خوابی می شوند،که از علت های اصلی اختلال در خواب استرس و اضطراب می باشد.خوشبختانه وجود آنتی اکسیدان و ویتامین های گروه ب بهترین راه برای درمان این مشکل می باشد.زیره حاوی موادی است که به درمان بی خوابی و بیماری های عصبی مانند پارکینسون کمک زیادی می کند.

 تقویت حافظه :

وجود ویتامین های گروه ب در زیره موجب تقویت حافظه می شود، طبق تحقیقاتی که روی موش ها انجام شد.محققان دریافتند که حیواناتی که عصاره زیره دریافت کرده اند، یادآوری سریع و بهتری داشته اند.

 افزایش آهن در بدن :

دانه زیره به طور طبیعی منبع غنی از آهن می باشد،این موضوع موجب شده تا از زیره به عنوان تامین کننده آهن بدن استفاده شود.کمبود آهن در بدن موجب انواع بیماری های از جمله کم خونی و آسیب های دیگر در بدن می شود. مصرف روزانه 4/1 میلی گرم آهن معادل 1 قاشق چایخوری زیره آسیاب شده برای بدن لازم است.مصرف زیره برای درمان دردهای قاعدگی و تامین آهن از دست رفته در بدن زنان بسیار موثر و مفید می باشد.